Tổng quan về quỹ mở

1. Khái niệm chung vê quỹ mở

Khái niệm chung: Quỹ mở là quỹ đại chúng mà chứng chỉ quỹ đã chào bán ra công chúng phải được mua lại theo yêu cầu của nhà đầu tư.

Đây là một hình thức của Quỹ tương hỗ (Mutual fund) nơi mà các nhà đầu tư góp tiền chung với nhau để hình thành nên Quỹ đầu tư vào các loại tài sản khác nhau như cổ phiếu, trái phiếu, chứng khoán phái sinh … Hình thức quỹ mở rất phổ biến ở hầu hết các nước phát triển và ngày càng lan rộng ra sang các nước đang phát triển, đặc biệt là khu vực Châu Á. Sau khi hình thành ở Mỹ năm 1924, hình thành quỹ mở bắt đầu được giới thiệu ở Malaysia, Singapore năm 1959, Hàn Quốc năm 1970, Thái Lan 1977 và Trung Quốc 1991.

Về cơ bản, Quỹ mở không bị hạn chế về thời gian hoạt động, cũng như số lượng các nhà đầu tư tham gia và quỹ. Quỹ được phép phát hành liên tục các cổ phần mới để tăng vốn, đồng thời sẵn sàng mua lại các chứng chỉ quỹ (CCQ) đã phát hành từ nhà đầu tư theo định kỳ hoặc bất kỳ thời điểm nào (do Điều lệ của quỹ quy định). Theo đó, số vốn tăng thêm hoặc rút ra sẽ được phát hành hoặc giảm số lượng CCQ tương ứng. Với cách thức hoạt động này, không bao giờ có dư cung hay cầu đối với CCQ của quỹ mở, và chúng luôn phải ánh đúng giá trị của các tài sản gốc. Nghĩa là, giá CCQ mở bằng chính giá trị tài sản thuần (NAV) của quỹ, được tính bằng cách chia tổng tài sản của quỹ sau khi đã trừ đi các khoản nợ cho số cổ phiếu đang lưu hành.

NAV = (Tổng tài sản - Tổng nợ)/(số cổ phiếu đang lưu hành)

Tại sao nên đầu tư vào quỹ mở ?

• Quản lý đầu tư chuyên nghiệp

Một trong những lợi ích chính của việc đầu tư vào quỹ mở là nguồn tiền của nhà đầu tư sẽ được quản lý một cách chuyên nghiệp bởi các Công ty quản lý quỹ. Các công ty này với hiểu biết sâu rộng về lĩnh vực đầu tư, làm việc thường xuyên với thị trường, cùng các mối quan hệ và nguồn thông tin sâu rộng có thể đưa các quyết định đầu tư chính xác, hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn so với các NĐT cá nhân.

• Đa dạng hóa

Một yếu tố quan trọng nữa trong đầu tư là phân bổ tài sản. Điều này đóng góp đáng kể cho sự thành công của danh mục đầu tư thông qua việc giảm thiểu rủi ro phi hệ thống của từng tài sản trong danh mục. Trong khi các các nhà đầu tư cá nhân bị hạn chế về nguồn lực tài chính, khó có thể thực hiện được điều này, thì các quỹ với tiềm lực lớn về tài chính dễ dàng đa dạng danh mục với tỷ trọng tối ưu cho từng loại tài sản để tối thiểu hóa rủi ro về đầu tư.

• Phù hợp với khả năng tài chính của nhà đầu tư

Quỹ mở là quỹ đại chúng nên thường yêu cầu số vốn góp tối thiểu vào quỹ khá thấp và hợp lý để đa số các nhà đầu tư nhỏ lẻ có mong muốn đầu tư vào quỹ có thể tham gia.

• Thanh khoản

Trong trường hợp cần thiết nhà đầu tư có thể rút một phần hoặc toàn bộ số tiền đã đầu tư vào quỹ mở, Công ty quản lý quỹ có trách nhiệm mua lại CCQ với giá giao dịch bằng giá trị NAV trên một CCQ.

• Minh bạch

Quỹ được giám sát chặt chẽ bởi Ủy Ban Chứng Khoán Nhà Nước, ban đại diện quỹ, ngân hàng giám sát và công ty kiểm toán có uy tín.

Các tài sản đầu tư của quỹ mở cũng phải là những tài sản được giao dịch thường xuyên, liên tục trên thị trường, điều này sẽ góp phần mang lại tính minh bạch và rõ ràng về giá trị của CCQ.

Các thông tin liên quan đến tài sản ròng của quỹ mở luôn được công bố minh bạch và thường xuyên trên trang web của công ty quản lý quỹ, hay các đại lý phân phối CCQ.

2. Một số đặc điểm của Quỹ mở

3. Cơ chế hoạt động của Quỹ mở

• Công ty quản lý quỹ: trực tiếp thực hiện việc quản lý quỹ mở, đưa ra mục tiêu, chiến lược, chính sách đầu tư và thực hiện đầu tư theo mục tiêu đã được Đại hội nhà đầu tư thông qua.
• UBCKNN: là cơ quan quản lý trực tiếp của Công ty quản lý quỹ, có nhiệm vụ giám sát toàn bộ các hoạt động của Công ty QLQ, cùng các quỹ đầu tư của công ty.
• Ban đại diện quỹ: Do đại hội nhà đầu tư bầu ra, thực hiện giám sát thường xuyên hoạt động của quỹ.
• Ngân hàng giám sát: thực hiện việc giám sát, lưu ký, bảo quản tài sản của quỹ và công ty quản lý quỹ nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư
• Công ty kiểm toán: kiểm tra, đánh giá hoạt động của quỹ định kỳ hàng năm.

• Bước 1: Nhà đầu tư (NĐT) sau khi nghiên cứu tài liệu về Quỹ mở, nếu quyết định tham gia vào Quỹ thì mở một tài khoản giao dịch CCQ tại các Đại lý phân phối được chỉ định bởi Công ty Quản lý Quỹ (là đơn vị quản lý trực tiếp của Quỹ mở).
• Bước 2: Sau khi có tài khoản, NĐT có thể nộp phiếu đăng ký mua CCQ (hoặc bán CCQ đang nắm giữ) tại Đại lý phân phối vào các ngày giao dịch CCQ (được quy định trong điều lệ của quỹ). Số tiền mua CCQ sẽ chuyển trực tiếp từ TK của NĐT vào TK của Quỹ tại Ngân hàng Giám sát.
• Bước 3: Đại lý phân phối sau khi mở TK cho NĐT, có thể nhận các phiếu đăng ký mua hoặc bán CCQ của NĐT và chuyển các phiếu hợp lệ đến Công ty QLQ.
• Bước 4: Công ty QLQ sau khi nhận được phiếu mua CCQ của NĐT, cùng xác nhận đã nhận đủ tiền mua CCQ của NĐT từ Ngân hàng Giám sát sẽ phát hành ra số lượng CCQ tương ứng với số tiền nhận được và gửi xác nhận giao dịch đến Đại lý phân phối.

Trường hợp nhận được phiếu yêu cầu bán CCQ của NĐT, Công ty QLQ sẽ thu hồi các CCQ đã phát hành tương ứng và gửi xác nhận đến Đại lý phân phối, đồng thời gửi yêu cầu Ngân hàng giám sát thanh toán tiền mua lại CCQ vào tài khoản của NĐT.

• Bước 5: Đại lý phân phối gửi xác nhận kết quả giao dịch và xác nhận quyền sở hữu CCQ cho NĐT.

4. Một số văn bản pháp luật điều chỉnh

• Thông tư 183/2011/TT-BTC ngày 16/12/2011 của Bộ Tài Chính, hướng dẫn về việc thành lập và quản lý Quỹ mở tại Việt Nam (file đính kèm)
• Thông tư 212/2012/TT-BTC ngày 5/12/2012 hướng dẫn thành lập, tổ chức và hoạt động Công ty Quản lý Quỹ